Lloji i personalitetit dhe zgjidhja e problemeve
Studiuesit kanë studiuar marrëdhënien midis karakteristikave të personalitetit dhe strategjive për zgjidhjen e problemeve (p.sh., Heppner, Neal, & Larson, 1984; Hopper & Kirschenbaum, 1985; Myers, 1980), me teorinë e Jung (1971) mbi tipin psikologjik që shërben si bazë për pjesën më e madhe e kësaj pune, sidomos e matur nga MBTI (Myers & McCaulley, 1985).
Një përfundim që mund të nxirret nga këto hetime është se dallimet individuale në zgjidhjen e problemeve dhe vendimmarrjen duhet të konsiderohen për të kuptuar në mënyrë adekuate dinamikën e proceseve (Stice, 1987). Kujdes duhet t’i kushtohet procesit të zgjidhjes së problemeve dhe teknikave specifike që lidhen me karakteristikat e rëndësishme personale. Kjo do të thotë që individët dhe organizatat duhet të kenë një proces të zgjidhjes së problemeve, si dhe teknika të veçanta që përputhen me stilet individuale, nëse ata do të përfitojnë nga këto fusha të hulumtimeve aktuale. McCaulley (1987) u përpoq ta bënte këtë duke u fokusuar në dallimet individuale të personalitetit dhe më pas duke prezantuar katër hapa për zgjidhjen e problemeve të bazuara në Jung (1971) katër proceset mendore (ndjenjën (sensing), intuitën, mendimin dhe ndjenjën (feeling)).
Studiuesit kanë hetuar marrëdhënien e teorisë së Jung-it për preferencat e individëve dhe qasjen e tyre në zgjidhjen e problemeve dhe vendimmarrjes (p.sh. Lawrence, 1982,; McCaulley, 1987; Myers ; McCaulley, 1985). Më poshtë është një përmbledhje e gjetjeve të tyre.
Kur zgjidhin problemet, individët që preferojnë introversion do të duan të marrin kohë për të menduar dhe për të sqaruar idetë e tyre para se të fillojnë të flasin, ndërsa ata që preferojnë ekstraversionin do të duan të flasin përmes ideve të tyre për t’i sqaruar ato. Përveç kësaj, I-të ka shumë të ngjarë të merret me kuptimin e tyre të koncepteve dhe ideve të rëndësishme, ndërsa E-të vazhdimisht do të kërkojë reagime nga mjedisi për qëndrueshmërinë e ideve të tyre.
Individët e ndjeshëm do të kenë më shumë gjasa t’i kushtojnë vëmendje fakteve, detajeve dhe realitetit. Ata gjithashtu do të zgjedhin zgjidhje standarde që kanë punuar në të kaluarën. Nga ana tjetër, personat me preferenca intuitive do të marrin më shumë vëmendje kuptueshmërinë e fakteve, marrëdhëniet mes fakteve dhe mundësitë e ngjarjeve të ardhshme që mund të përfytyrohen nga këto fakte. Ata do të shfaqin një tendencë për të zhvilluar zgjidhje të reja origjinale sesa të përdorin atë që ka punuar më parë.
Individët me një preferencë të të menduarit do të tentojnë të përdorin logjikën dhe analizën gjatë zgjidhjes së problemeve. Ata gjithashtu kanë gjasa të vlerësojnë objektivitetin dhe të jenë të papërcaktuar në nxjerrjen e konkluzioneve. Ata do të duan që zgjidhjet të kenë kuptim në aspektin e fakteve, modeleve dhe / ose parimeve që shqyrtohen. Në të kundërt, individët me një ndjenjë ndjenjash kanë më shumë gjasa të marrin në konsideratë vlerat dhe ndjenjat në procesin e zgjidhjes së problemeve. Ata do të tentojnë të jenë subjektivë në vendimmarrjen e tyre dhe të marrin në konsideratë se si vendimet e tyre mund të ndikojnë tek njerëzit e tjerë.
Dimensioni përfundimtar që do të konsiderohet përshkruan preferencën e një individi për ose gjykimin (duke përdorur T ose F) ose perceptimin (duke përdorur S ose N). J-të kanë më shumë gjasa të preferojnë strukturën dhe organizimin dhe do të duan që procesi i zgjidhjes së problemeve të demonstrojë mbylljen. P-të kanë më shumë gjasa të preferojnë fleksibilitetin dhe përshtatshmërinë. Ata do të jenë më të shqetësuar se procesi i zgjidhjes së problemeve konsideron një larmi teknikash dhe siguron ndryshime të paparashikuara.
Si një demonstrim se si lloji i personalitetit mund të ndikojë në zgjidhjen e problemeve, McCaulley (1987) përshkruan karakteristikat e zgjidhjes së problemeve të dy prej 16 llojeve të MBTI, ISTJ dhe ENFP.
Në zgjidhjen e problemeve, ISTJ do të dëshirojë një ide të qartë të problemit (I) dhe ta sulmojë duke kërkuar faktet (S) dhe duke u mbështetur në një qasje logjike, jopersonale (T), hap pas hapi, në arritjen e konkluzioneve. Në të kundërtën, ENFP do të hedh poshtë të gjitha llojet e mundësive (N), duke kërkuar reagime nga mjedisi për të sqaruar problemin (E). Brainstorming (NP) do të jetë i gëzuar. Aspektet njerëzore të problemit (F) ka të ngjarë të theksohen mbi çështjet jopersonale, teknike (T). Për ISTJ, qasja ENFP duket të duket irracionale ose e shpërndarë. Për ENFP, qasja e ISTJ duket të jetë e ngadaltë dhe pa përfytyrim.
Temperamenti
Kiersey dhe Bates (1978) ofrojnë një tjetër pikëpamje të teorisë së Jungut. Këta autorë përqendrohen në katër temperamente të ngjashme në shumë mënyra me ato të përshkruara në kohët e lashta nga Hipokrati dhe në fillim të shekullit të 20-të nga psikologët si Adickes (1907), Kretschmer (1921/1925) dhe Spranger (1928). Këto temperamente mund të jenë të dobishme në diskutimin e dallimeve individuale që kanë të bëjnë me zgjidhjen e problemeve dhe vendimmarrjen pasi që ato lidhen me dallimet themelore në orientimin e zgjidhjes së problemeve dhe qëllimeve që duhen adresuar.
Dimensioni i parë që merret parasysh në temperament është ai që lidhet me dallimet në proceset perceptuese të përdorura në mbledhjen e informacionit – dimensioni S-N. Kiersey dhe Bates (1978) argumentojnë se S-N është dimensioni më themelor pasi që të gjitha dimensionet e tjera varen nga lloji i informacionit më i preferuar. Dimensioni konkret-abstrakt në teorinë Kolb (1984) të stilit të të nxënit e mbështet këtë propozim.
Për individët me një preferencë sensing, dimensioni i dytë që duhet të merret në konsideratë (JP) ka të bëjë me shfrytëzimin e të dhënave – a duhet të organizohen dhe të strukturohen ose duhet mbledhur të dhëna shtesë. Për N-të, dimensioni i dytë (T-F) ka të bëjë me vlerësimin e të dhënave sipas logjikës dhe arsyes ose me vlera dhe ndikim mbi njerëzit. Prandaj, katër temperamentet janë SP, SJ, NT, dhe NF.
Temperamenti i PS është i orientuar drejt realitetit në një mënyrë të gjallë dhe të adaptueshme. Qëllimi i PS është veprimi, dhe referenca kohore e PS-së është e tashmja. PS kërkon të ndërmarrë disa veprime të menjëhershme duke përdorur një qasje përsëritëse për të arritur rezultatin përfundimtar ose qëllimin. Përcaktimi i PS-së për problemin ka gjasa të ndryshojë në procesin e zgjidhjes së tij. Individët e këtij temperamenti nuk lidhen me perceptimet origjinale dhe duan lirinë për të ndryshuar perceptimet e tyre në bazë të informacionit të ri. Ndonjëherë mungesa e një plani koherent të veprimit e kthen SP nga problemi origjinal.
Një individ i temperamentit të SJ-së orientohet në realitet në mënyrë të organizuar, përpiqet të jetë i dobishëm në aspektin shoqëror dhe kryen detyrat tradicionale brenda një kuadri të strukturuar. SJ-të janë detaje të ndërgjegjshëm, janë në gjendje të parashikojnë rezultatet dhe preferojnë ndryshimet evolucionare dhe jo revolucionare. SJ-të shpesh kanë nevojë për ndihmë në kategorizimin e detajeve në modele kuptimplota dhe në gjenerimin e alternativave krijuese dhe jo standarde.
Temperamenti i NT-së i afrohet zgjidhjes së problemeve shkencërisht dhe është i orientuar në të ardhmen. NT-të mund të jenë të interesuar në ligjet ose parimet që qeverisin një situatë. Procesi i zgjidhjes së problemeve / vendimmarrjes përshkruese nga hulumtuesit është i orientuar ndaj temperamentit NT. NT-të kanë tendencë të lënë pas fakte dhe detaje të rëndësishme dhe kanë nevojë për ndihmë duke marrë parasysh ndikimin e zgjidhjeve tek njerëzit.
Temperamenti NF kërkon vetë-zbulim, i cili duket të jetë një qëllim rrethore dhe është i orientuar drejt së ardhmes sa i përket mundësive njerëzore. Kur të angazhohen në procesin e zgjidhjes së problemeve, NF-të mund të mbështeten në alternativa të brendshme të interpretuara shpesh si të pabazuara në realitet apo logjikë. Ata shpesh merren me integritetin e zgjidhjeve dhe përpiqen të rrisin zhvillimin personal. NF-të kanë nevojë për ndihmë duke ndjekur detajet dhe duke u fokusuar në zgjidhje realiste, të formuluara.
Vlefshmëria e procesit të zgjidhjes së problemeve do të shihet nga perspektiva të ndryshme nga çdo temperament. SP-të do të vlerësojnë përvojat e tyre; SJ-të do të vlerësojnë traditën dhe autoritetin; NT do të vlerësojë logjikën dhe arsyen; NFs do të vlerësojë pasqyrë dhe frymëzim. Sfida për përdorimin e procesit të zgjidhjes së problemeve të përshkruar nga ekspertët është shfrytëzimi i teknikave dhe procedurave që pranojnë dallimet individuale dhe ofrojnë mundësi për perspektiva alternative.
Konsiderimi i temperamentit
Nëse shumica e grupit përbëhet nga një temperament i vetëm, procesi bazë mund të modifikohet për të përfituar nga qëndrimet mbizotëruese. Për shembull, nëse shumica e grupit përbëhet nga SP, shpesh është e dobishme të shkurtohet mbledhja e informacionit dhe hapat e vlerësimit të alternativave dhe të lëvizni relativisht shpejt në një proces përsëritës të identifikimit të një zgjidhjeje të përshtatshme nëpërmjet veprimeve. Ky identifikim mund të bëhet duke përdorur psikodramën, duke ndërtuar modele të thjeshta ose simulime dhe duke provuar alternativa të ndryshme. I gjithë grupi mund të mendojë rreth deklaratës së problemit, fakteve përkatëse dhe kritereve atëherë të formojë një nënkomision për të kryer një analizë më të plotë. Rezultatet pastaj mund të dorëzohen në të gjithë grupin për shqyrtim, dhe alternativat mund të gjenerohen dhe vlerësohen. Nënkomiteti mund të marrë alternativat, të zhvillojë një zgjidhje dhe të përpunojë detajet e zbatimit.
Nëse grupi përmban një shumicë të SJ-ve, kujdes duhet të merret për të vazhduar hap pas hapi, në mënyrë të rregullt, me kohë të mjaftueshme për të shqyrtuar të gjitha detajet në çdo hap. Udhëheqësi i grupit duhet të përkujtojë vazhdimisht pjesëmarrësit se ku janë në procesin e përgjithshëm, pasi që SJ-të ndonjëherë përqendrohen shumë në detaje dhe harrojnë qëllimin më të gjerë. Gjatë fazës së gjenerimit të alternativave, udhëheqësi i grupit duhet të jetë i përgatitur të përdorë ndonjë ose të gjitha teknikat për gjenerimin e opsioneve kreative pasi që SJ-të kanë gjasa të zgjedhin një zgjidhje tradicionale dhe të njohur në vend që të formulojnë diçka të re. Më e rëndësishmja, procesi duhet të rezultojë në një plan të kujdesshëm dhe të detajuar të veprimit që pjesëmarrësit mund të ndjekin për të zgjidhur problemin. Pas një procedure hap pas hapi është forca e SJ, dhe një zgjidhje e zhvilluar siç duhet ka të ngjarë të zbatohet me saktësi.
Nëse grupi është i përbërë kryesisht nga NT, lideri i grupit duhet të jetë i përgatitur të shpenzojë sa më shumë kohë të jetë e mundur duke zhvilluar një model të problemit dhe elementëve të tij të lidhur. Është e rëndësishme që anëtarët e grupit të kenë një përfaqësim të përbashkët të problemit, pasi kjo përfaqësim do të udhëheqë zhvillimin dhe përzgjedhjen e alternativave. Vëmendje e kujdesshme duhet t’i kushtohet grumbullimit dhe diskutimit të të gjitha detajeve dhe fakteve relevante, pasi që NT-të kanë gjasa të marrin në konsideratë kuptueshmërinë e fakteve dhe të detajeve dhe shpesh nuk i marrin parasysh ato që bien ndesh me përfaqësimet e tyre. Së fundi, dhe ndoshta më e rëndësishmja, kujdes duhet të jepet për të analizuar me kujdes çdo alternativë sa i përket ndikimit të saj në njerëz. Shqyrtimi i perspektivave të të tjerëve për sa i përket vlerave dhe ndjenjave është shpesh e vështirë për NT-të, meqë ata tentojnë ta shohin botën në një mënyrë kaq logjike dhe analitike.
Kur grupi përbëhet kryesisht nga NFs, ai natyrisht do të fokusohet në zgjedhjen e alternativave që maksimizojnë mundësitë tek njerëzit. Vëmendja e njëjtë e kujdesshme për faktet dhe detajet e nevojshme për NT-të është gjithashtu e përshtatshme për NF-të pasi që NF-të gjithashtu fokusohen në rëndësinë e fakteve dhe detajeve në kuadër të përfaqësimit të tyre të problemit. Duke u fokusuar në fakte dhe detaje është gjithashtu e dobishme pasi që ka më shumë gjasa që të rezultojë në zgjidhje që mund të zbatohen realisht. NFs janë idealistët prototip dhe nganjëherë duan të zgjedhin alternativa teorikisht të mundshme që janë të vështira për t’u zbatuar rrethanat aktuale të dhëna. Një proces për monitorimin e zbatimit të zgjidhjes është gjithashtu i rëndësishëm pasi që NF-të ndonjëherë nuk i kushtojnë vëmendje detajeve të menaxhimit të procesit të ndryshimit.
Tabela e mëposhtme paraqet aspektet e temperamentit të rëndësishëm për zgjidhjen e problemeve dhe marrjen e vendimeve. Çdo temperament ka elemente të dallueshme dhe procese dhe teknika të preferuara, si dhe nevoja të ndryshme ose dobësi. Nëse merren parasysh këto dallime, rrit gjasat e kënaqësisë individuale me procesin dhe zbatimin e alternativave të zgjedhura. Zgjidhjet e zbatuara do të jenë më efektive pasi që ato janë marrë parasysh nga të gjitha këndvështrimet.
